2024 yılı kripto para birimleri ve blockchain ağları için önemli bir yıl oldu. Bitcoin için borsa yatırım fonlarının (ETF) piyasaya girmesi kritik idi. Bir diğer önemli şey ise, Avalanche gibi altcoinler için büyük protokol yükseltmeleri ve yeni altyapı ağlarının piyasaya sürülmesi. İşte 2024 yılında büyük protokol yükseltmeleri gerçekleştiren veya bir ana ağı piyasaya süren projeler…
Avalanche 9000/Etna protokol yükseltmesi gerçekleşti
Avalanche ağının Etna olarak da bilinen ve protokol tarihindeki en büyük yükseltme olarak lanse edilen Avalanche9000 yükseltmesi, Fuji test ağındaki test aşamasının ardından 16 Aralık’ta Avalanche ana ağında başlatıldı. Güncelleme, artık “layer 1’ler” olarak adlandırılan subnet’leri başlatma sürecini basitleştirdi. Ayrıca subnet doğrulayıcıları için stake etme gereksinimlerini sabit 2.000 AVAX bir doğrulayıcının çalıştığı node sayısına bağlı bir ücret yapısı başlattı. Avalanche Foundation’a göre, güncelleme alt ağ dağıtım maliyetini %99,9 oranında düşürdü ve C-Chain ağ ücretlerini %96 oranında azalttı.
SUI, Sonic de gündeme geldi
Sui protokolü, Ağustos ayında Mysticeti mutabakat motorunu uygulamaya koydu. Sui’nin arkasındaki geliştirici olan Mysten Labs sözcülerine göre, güncelleme mutabakat gecikmesini 390 milisaniyeye düşürdü ve verimliliği artırmak için çapraz doğrulayıcı iletişimini en aza indirdi. Sui’nin saniyede yüksek sayıda işlemi (TPS) işleme kabiliyeti ve monolitik mimarisi, 2024 yılında Sui’nin ve diğer monolitik zincirlerin görevdeki akıllı sözleşme platformu Ethereum’a karşı zemin kazanmasına yardımcı oldu.
Diğer yandan Mayıs 2024’te Fantom Vakfı Sonic Vakfı’nın Sonic Chain’in dağıtımını denetleyeceğini duyurdu. Sonic Chain, saniyenin altında sonuçlanma süreleri, 10.000 TPS’lik bir verim ve Sonic ile Ethereum arasında bir köprü olan Sonic Gateway’in tanıtımını içeren Ethereum Sanal Makine uyumlu bir layer-1 blockchaindir. Token sahipleri, FTM’den Sonic ağının yerel varlığı olan S token’a bire bir yükseltme yoluyla yeni ağa geçiş yapabilirler.
Hyperliquid token’ı piyasaya sürdü, Ethereum Dencun’u gerçekleştirdi
Merkezi olmayan finans için optimize bir layer-1 blockchaini olan Hyperliquid, 29 Kasım’da kripto tarihindeki en büyük token airdrop’larından birini başlattı. Proje, topluluk üyelerine lansman sırasında 1,2 milyar dolar değerinde 310 milyon HYPE token dağıttı. HYPE 3,90 dolar başlangıç fiyatıyla piyasaya sürüldü ve şu anda 26,8 dolar civarında işlem görüyor. 30 Aralık’ta Hyper Foundation, Hyperliquid protokolünde yerel staking’in başlatıldığını duyurdu ve kullanıcıların getiri karşılığında tokenlarını kilitleyerek ağı güvence altına almalarına olanak tanıdı.
Diğer yandan Ethereum’un Dencun yükseltmesi 13 Mart’ta yayınlanarak Ethereum layer-2 ağlarındaki ücretleri %99’a varan oranda düşürdü. Bununla birlikte, L2 ağ ücretlerindeki dramatik düşüş, kullanıcıların daha düşük maliyetli katman 2’lere geçmesi nedeniyle Ağustos ve Eylül aylarında Ethereum katman-1 ücretlerinde bir çöküşe neden oldu.
Cardano, NEAR, Movement ve bu 2 coin de listede
Cardano’nun Chang hard fork’u 1 Eylül’de uygulandı ve ağa onchain, merkezi olmayan yönetişim getirdi. Güncelleme, Cardano’nun yerel para birimi olan ADA’nın tüm sahiplerinin oylama sürecine katılmasını ve layer-1 zincirinin gelecekteki yönünü belirlemesini sağladı. Dğer yandan yapay zekayı merkezsizleştirmeye odaklanan bir layer-1 blockchain olan Near Protocol, Ağustos ayında Nightshade 2.0 güncellemesini uygulayarak ağının mimarisini değiştirdi. Nightshade 2.0’ın kullanıma sunulmasının ardından, protokolün yerel varlığı NEAR bir ay içinde %50 artış gösterdi.
Cardano güncellemesine dair bir infografik9 Aralık’ta Movement Network Foundation, Ethereum ağındaki işlemleri gerçekleştirmek için Move Sanal Makinesini kullanan bir Ethereum ölçeklendirme çözümü olan Movement mainnet’i ve MOVE token’ını piyasaya sürdü. Ayrıca Oracle ağı Chainlink, Nisan 2024’te Çapraz Zincir Birlikte Çalışabilirlik Protokolünü (CCIP) yayınladı. CCIP, farklı blockchain ekosistemleri arasında tokenlerin çapraz zincir transferlerini ve akıllı sözleşme iletişimini kolaylaştırıyor.
Bitcoin için bir layer-2 ölçeklendirme çözümü olan Stacks, 9 Ekim’de bir hard fork aracılığıyla Nakamoto yükseltmesini tamamladı. Güncelleme %100 Bitcoin kesinliği getirdi ve ağ verimini artırdı. Güncellemenin ardından, blok üretimi madenci seçimlerinde belirlenmeye son verildi. Bunun yerine bloklar artık sabit aralıklarla üretiliyor.
