2024 yılını değerlendiren TİM Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryakioğlu, hububat ihracatının 2,1 milyar doları geçtiği Irak’ın sektörün en büyük pazarı olduğunu belirtti. Irak’ı, 651,6 milyon dolar ile ABD, 517,5 milyon dolar ile Suriye takip etti. Bu yıl hububat ihracatında yüzde 16,7 artış sağlanan Almanya, dördüncü sıradaki Cezayir’in arkasında yer aldı.
Buğday ithalat yasağı 2025’te esneyecek mi?
Tiryakioğlu, yaz aylarında katı şekilde uygulanan, 15 Ekim 2024 itibarıyla da yüzde 15 kota ile gevşetilen buğday ithalat yasağının, un ihracatını geri çektiğini belirtti ve ekledi:. “Yurt içinde kişi başına ortalama 250 kilo buğday üretebilen, son 11 yıldır buğday unu ihracatında dünya liderlerini elinde bulunduran bir ülke olarak uyguladığımız kısıtlamalar, küresel piyasalarda buğdayın daha da ucuzlamasına neden oldu. Yakın dönemde Tarım ve Orman Bakanlığımıza bu alandaki talep ve ihtiyaçları arz ettik, 2025 yılında esnemenin genişlemesini bekliyoruz. Bu yıl sektörümüzün yüzde 7 düzeyinde bir artışla 12,5 milyar doların üzerinde ihracat yaparak, yeni bir rekora imza atacağına inanıyoruz.”
“Rusya-Ukrayna savaşının sonlanması ticareti olumlu etkileyebilir”
Karadeniz bölgesindeki tahıl üretimi gelişmelerine de değinen Tiryakioğlu şunları ifade etti: “ABD’de Başkan Trump’ın göreve gelmesiyle Rusya-Ukrayna savaşı sona ererse, Karadeniz ve Azak Denizi’nde bulunan Odessa, Mariupol ve Sivastopol gibi önemli limanlar yeniden faal hale gelecek. Savaş döneminde alternatif rotalara kayan bu bölgedeki ürünlerin ticaretinde, gözler yeniden ülkemize çevrilecektir. Türkiye artan lojistik yatırımları, Orta Doğu ve Afrika ile ticaretteki merkezi konumuyla bölgesel ticarette daha da öne çıkacaktır. AB ve ABD’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarının savaş koşullarına bağlı olarak gevşemeye başladığı durumda, bu ülkedeki talebe en hızlı yanıt verenlerden biri olacağımızı düşünüyoruz. Geçtiğimiz yıl Rusya’da başlayan bulgur tanıtım projemiz devam ediyor, iletişim alanında yaptığımız yatırımların geri dönüşünün yüksek olacağına inanıyoruz.”
“Tarımsal üretimdeki iyileşmeler belirginleşecek”
Sektörün önem verdiği konular arasında hammaddeye erişim kadar, öz mal ihracatının da bulunduğuna dikkat çeken Tiryakioğlu, tarımsal üretimi ve üreticiyi destekleyici uygulamalardan duydukları memnuniyeti ise şu şekilde ifade etti: “Tarım ve Orman Bakanlığı’nın destek ödemelerinin 135 milyar TL’yi bulacağı yeni yılda üretim planlaması sağlanarak, verim ve kalite artışının sağlandığı koşullarda tarımsal üretimimizdeki iyileşmelerin biraz daha belirginleşmeye başladığını görebiliriz. TÜİK verilerine göre tahıl ürünleri üretim miktarı 2024 yılında, önceki yıla göre yüzde 7,5 oranında azalarak yaklaşık 39 milyon ton olarak gerçekleşti. Buğday üretimindeki azalma yüzde 5,5 olurken, bu oran arpada yüzde 12’ye, çavdarda yüzde 15,7’e ulaştı. Ekim alanlarındaki artışa ve yağışlardaki iyileşmelere bağlı olarak 2025’in daha yüksek rekolteye sahne olacağını, buğday üretiminde 2024’te yakalayamadığımız 22 milyon ton üretim hedefine bu defa ulaşabileceğimizi tahmin ediyoruz.”
